ข้อมูลบริการทดสอบปริมาณสาร CBN, CBG, CBC หรือ CBGA
บริษัท วิสไบโอ (VISBIO) จำกัด มีบริการรับตรวจสอบและวิเคราะห์ปริมาณ องค์ประกอบทางชีวภาพ (Biomarker) ของสาร CBN, CBG, CBC หรือ CBGA ได้กับทุกผลิตภัณฑ์ในอุตสาหกรรมสุขภาพและความงาม โดยสาร Cannabinoids เป็นสารสำคัญกลุ่มหนึ่งที่พบในกัญชา ซึ่งมีหลายชนิด เช่น CBN (Cannabinol) สามารถออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท มีฤทธิ์กล่อมประสาท ช่วยการนอนหลับ ลดความเจ็บปวด และยังช่วยต้านการอักเสบ ส่วนสาร CBG (Cannabigerol) ไม่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท ช่วยให้ผ่อนคลาย ช่วยการนอนหลับ และเพิ่มความอยากอาหาร ส่วนสาร CBC (Cannabichromene) จะไม่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท ช่วยต้านการอักเสบ ต้านเชื้อรา และบรรเทาอาการปวดได้ และสาร CBGA (Cannabigerolic acid) การนำสารสกัดจากกัญชามาใช้ในผลิตภัณฑ์จำเป็นต้องมีการควบคุมมาตรฐาน โดยต้องมีปริมาณของสารออกฤทธิ์ที่คงที่และไม่มีสาร THC สูงจนเกินไป และต้องไม่มีสารปนเปื้อน มีการควบคุมคุณภาพและปริมาณของสารสกัดจากกัญชาให้อยู่ในระดับที่ปลอดภัย เพื่อสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย
ทำความรู้จักกับกัญชา
กัญชา มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Cannabis sativa L. subsp. indica (Lam.) ถูกนำมาใช้เป็นยารักษาโรคในตำรับยาแผนโบราณมาเป็นเวลาหลายพันปี ซึ่งมีบันทึกการใช้ในศตวรรษที่ 8 ของตำรับยาแผนโบราณของอาหรับ และยังพบการใช้ในตำรับยาจีน ตำรับยาอายุรเวช ตำรับยาไทย และเภสัชตำรับของประเทศอังกฤษและประเทศอื่นๆ กัญชาเป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ดีในเขตอากาศร้อน เป็นพืชล้มลุกชนิดหนึ่ง ต้นสูงประมาณ 2-4 ฟุต ใบแตกเป็นแฉกคล้ายใบสำปะหลังหรือใบละหุ่ง ใบหนึ่งมีประมาณ 5-7 แฉกในก้านเดียวกัน
กัญชาได้รับการอนุญาตให้ใช้ในทางการแพทย์หรือเพื่อสันทนาการอย่างถูกกฎหมายในหลายประเทศ กัญชาประกอบด้วยสารสำคัญต่างๆ มากมาย หนึ่งในกลุ่มของสารสำคัญ ได้แก่ Cannabinoids ซึ่งพบมากในช่อดอกเพศเมียของกัญชาในส่วนของไตรโครม (Trichrome) โดยส่วนใหญ่มักอยู่ในรูป Carboxylic acid หรือ Acid form
แต่เนื่องจากกัญชา ประกอบด้วยสารสำคัญในกลุ่ม Cannabinoids หลายชนิด และยังมีสาร Flavonoids, Steroids, Terpenes, Fatty acids และสารอื่นๆ อีกมากมาย ปัจจุบันจึงได้มีการพัฒนาเทคนิคต่างๆ เพื่อใช้ในการตรวจวิเคราะห์สารต่างๆ ในกัญชาในเชิงคุณภาพและปริมาณ ซึ่งการใช้ HPLC ก็เป็นเทคนิคหนึ่งที่นิยมใช้ในการตรวจวิเคราะห์หาชนิดและปริมาณของสารต่างๆ และควบคุมคุณภาพของสารสำคัญในกัญชา
สารสกัดจากกัญชา
สารสกัดจากกัญชา นิยมใช้ส่วนช่อดอกเพศเมียของกัญชามาสกัดซึ่งมีปริมาณสารสำคัญสูง ส่วนใหญ่เป็นสารในกลุ่ม Cannabinoids โดยกัญชาแต่ละสายพันธุ์จะมีระดับของสาร THC และ CBD ในสัดส่วนที่แตกต่างกัน โดยปริมาณจะขึ้นกับสภาพภูมิอากาศ เทคนิคการปลูกก็ ดังนั้นการใช้กัญชาจากแต่ละแหล่งปลูก ก็จะให้ปริมาณสารที่แตกต่างกันไปด้วย
สารสกัดจากกัญชาในปัจจุบันมีหลายรูปแบบ เช่น น้ำมัน ขี้ผึ้ง และมีการนำไปพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น เครื่องสำอาง อาหาร เบเกอรี่ ขนมขบเคี้ยว เครื่องดื่ม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่จำหน่ายหน้าเคาน์เตอร์ และยาที่ต้องสั่งจ่ายโดยแพทย์
CBN (Cannabinol)
CBN (Cannabinol) เป็นสารหนึ่งในกลุ่ม Cannabinoids ที่พบในกัญชา CBN มีลักษณะเป็นผงสีขาว เกิดจาก Cannabigerolic acid (CBGA) เปลี่ยนเป็น THCA (Tetrahydrocannabinolic acid) เมื่อได้รับความร้อนหรือสัมผัสกับออกซิเจน จะสลายหมู่คาร์บอกซิลิกออกไป ทำให้ THCA เปลี่ยนเป็น THC (Delta-9-Tetrahydrocannabinol) และ CBN (Cannabinol) ได้
CBN สามารถออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท มีฤทธิ์กล่อมประสาท ช่วยการนอนหลับ ลดความเจ็บปวด และยังช่วยต้านการอักเสบ
รูปแสดงโครงสร้างของสาร CBN
CBG (Cannabigerol)
สาร CBGA (Cannabigerolic acid) เป็น CBG ในรูปของกรด (อยู่ในรูปของกลุ่มกรดคาร์บอกซิล) ซึ่ง CBG เป็นหนึ่งในสาร Cannabinoids ที่มีความสำคัญ เนื่องจาก CBGA เป็นสารตั้งต้นของสาร Cannabinoids ทั้งหมด
ส่วนใหญ่ CBG จะมีปริมาณสูงสุดในช่วงต้นของการออกดอก และหากปล่อยไว้จนโตเต็มที่ CBG เกือบทั้งหมดจะเปลี่ยนเป็นสาร Cannabinoids ชนิดอื่นๆ ปัจจุบัน CBG ได้รับความสนใจและมีการศึกษาวิจัยมากขึ้น โดยทั่วไป CBG จะไม่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท ช่วยให้ผ่อนคลาย ช่วยการนอนหลับ และเพิ่มความอยากอาหาร
รูปแสดงโครงสร้างของสาร CBG
CBC (Cannabichromene)
CBC (Cannabichromene) เป็นสารสำคัญชนิดหนึ่งในกลุ่ม Cannabinoids ที่พบได้ในกัญชาตามธรรมชาติ เมื่อถูกความร้อน สาร CBCA (Cannabichromic acid) จะสลายหมู่คาร์บอกซิลออกไป ทำให้ CBCA เปลี่ยนเป็น CBC (Cannabichromene) CBC จะไม่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท ช่วยต้านการอักเสบ ต้านเชื้อรา และบรรเทาอาการปวดได้
รูปแสดงโครงสร้างของสาร CBC
CBGA (Cannabigerolic acid)
CBGA (Cannabigerolic acid) เป็นสารสำคัญชนิดหนึ่งในกลุ่ม Cannabinoids ที่พบได้ในกัญชา CBCA เกิดจากปฏิกิริยา Alkylation ระหว่าง Geranyl phosphate (GPP) และ Olivetolic acid (OLA) ทำให้ได้สารที่เป็นกรด คือ CBGA (Cannabigerolic acid) จากนั้น CBGA จะสร้างและสะสมสารที่เป็นกรด ได้แก่ THCA (Tetrahydrocannabinolic acid), CBDA (Cannabidiolic acid) และ CBCA (Cannabichromic acid) หลังจากนั้น THCA, CBDA และ CBCA ถูกความร้อนจะเปลี่ยนเป็น THC (Delta-9-Tetrahydrocannabinol), CBD (Cannabidiol) และ CBC (Cannabichromene) ตามลำดับ (ดังแสดงในรูปแสดงการสังเคราะห์ Cannabinoids ที่สำคัญในกัญชา)
รูปแสดงโครงสร้างของสาร CBGA
รูปแสดงการสังเคราะห์ Cannabinoids ที่สำคัญในกัญชา
การใช้สารสกัดจากกัญชา ในอุตสาหกรรมผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร
ปัจจุบันมีการศึกษาวิจัยและการพัฒนาผลิตภัณฑ์เสริมอาหรที่นำสารสกัดจากกัญชาที่มีส่วนประกอบของสาร CBN หรือ CBG หรือ CBC มาใช้มากขึ้น โดยมีการพัฒนาวิธีการสกัด การแยกสารบริสุทธิ์ และควบคุมคุณภาพและปริมาณของสารสกัดจากกัญชาให้อยู่ในระดับที่ปลอดภัย เพื่อสามารถนำไปใช้ประโยชน์ทางได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย
เนื่องจากสาร CBN หรือ CBG หรือ CBC เป็นสารออกฤทธิ์ที่ดี จึงนิยมนำมาใช้ในผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร เพื่อบรรเทาอาการต่างๆ เช่น สาร CBN ช่วยด้านการนอนหลับ ลดความเจ็บปวด และต้านการอักเสบ สาร CBG มีคุณสมบัติช่วยให้ผ่อนคลาย ช่วยการนอนหลับ และเพิ่มความอยากอาหาร และสาร CBC มีคุณสมบัติช่วยต้านการอักเสบ ต้านเชื้อรา และบรรเทาอาการปวด
ตัวอย่างการรายงานผลการวิเคราะห์ของสารกัญชา ด้วยเทคนิค HPLC
รูปที่ 1
รูปที่ 2
การรายงานผลการวิเคราะห์ของสารกัญชา ด้วยเทคนิค HPLC
การรายงานผลการวิเคราะห์ Phytocannabinoids 17 ชนิด ในเวลา 11 นาที ด้วยเทคนิค HPLC ที่ใช้ UV-Vis detector
จากรูปที่ 1 แสดงโครมาโตแกรมของสารละลายตัวอย่างใบกัญชา Phytocannabinoids นำพื้นที่ใต้กราฟมาคำนวณหาปริมาณของสารต่างๆ ได้ โดยเปรียบเทียบกับสารมาตรฐาน โดยตัวอย่างของรูปที่ 2 คือ ปริมาณของสาร CBN (Cannabinol) ที่คำนวณได้
Literature:
- กองควบคุมวัตถุเสพติด สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา, ตุลาคม 2563.
- Brenneisen R. “Chemistry and analysis of Phytocannabinoids and Other Cannabis Constituents” in Marijuana and the Cannabinoids. Humana Press, New Jersey, pp. 17-49, 2007.
- Galettis, Peter & Williams, Michelle & Gordon, Rebecca & Martin, Jennifer. (2021). A Simple Isocratic HPLC Method for the Quantitation of 17 Cannabinoids. Australian Journal of Chemistry. 74. 10.1071/CH20380.
- Hanus LO, Meyer SM, Munoz E, Taglialatela-Scafati O, Appendino G. Phytocannabinoids : a unified critical inventory. Nat Prod Rep 2016; 33(12) : 1357-92.
- De Petrocellis L, Ligresti A, Moriello AS, Allarà M, Bisogno T, Petrosino S, Stott CG, Di Marzo V. Effects of cannabinoids and cannabinoid-enriched Cannabis extracts on TRP channels and endocannabinoid metabolic enzymes. Br J Pharmacol. 2011 Aug;163(7):1479-94.
- Nelson KM, Bisson J, Singh G, Graham JG, Chen SN, Friesen JB, Dahlin JL, Niemitz M, Walters MA, Pauli GF. The Essential Medicinal Chemistry of Cannabidiol (CBD). J Med Chem. 2020 Nov 12;63(21):12137-12155.
- Arnold JC, Allsop DJ, Lintzeris N, McGregor IS. Pharmacological actions and associated therapeutic levels of phytocannabinoids: an Evidence Check review brokered by the Sax Institute for the NSW Ministry of Health, 2016.
- 10 คำถาม “กัญชง-กัญชา” เรื่องน่ารู้จาก “อภัยภูเบศร”, กรมสุขภาพจิต, 2564.โครงการสนับสนุนอุตสาหกรรมแปรรูปพืชกัญชง เพื่อตอบสนองเศรษฐกิจชีวภาพ (Bioeconomy)
- บังอร ศรีพานิชกุลชัย, การใช้กัญชาเพื่อประโยชน์ทางการแพทย์, วารสารเภสัชศาสตร์อีสาน 2562; 15(4) : 1-26.
- ธนวัฒน์ ทองจีน และคณะ, การพัฒนาวิธีวิเคราะห์ปริมาณแคนนาบินอยด์ในใบกัญชาด้วยวิธี Ultra High Performance Liquid Chromatography, วารสารกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ 2564; 63 (3) : 505-523.
- ศรายุธ ระดาพงษ์, พราว ศุภจริยาวัตร และเมธิน ผดุงกิจ, ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาและพิษวิทยาของกัญชา, วารสารกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์, 2564; 63 (1) : 219-232.
- บทความความรู้กัญชาทางการแพทย์ องค์การเภสัชกรรม.